Door Willem van Oppen
Even leek er hoop voor het coöperatieve zonnedak van Opgewekt Houten boven parkeerplaats De Kruisboog. Het teveel aan opgewekte stroom zou misschien in een batterij kunnen worden opgeslagen, en later aan het Stedinnet kunnen worden geleverd. Dat zou dan de beperkingen met de aansluiting kunnen oplossen. Maar helaas: ook aan dit creatieve idee stonden wetten in de weg, en praktische bezwaren.
Een praktisch bezwaar is op dit moment het elektriciteitsnet. Volgens het CBS was het totale opgestelde vermogen aan zonnepanelen in 2023 verspreid over 2,8 miljoen installaties, waarvan ruim 2,5 miljoen op woningen. Dat is natuurlijk een prima ontwikkeling. Er zit echter ook een keerzijde aan. Die 2,8 miljoen installatie-eigenaren gebruiken niet al hun opwek direct zelf. Wat ongebruikt blijft ‘gaat het net op’. En netbeheerders hebben in toenemende mate problemen om die via het net te transporteren. Teveel stroom op het net op een bepaald moment leidt tot overbelasting, ook wel netcongestie genoemd. Een gevolg is dat het zeer moeilijk is om nieuwe elektriciteitsaansluitingen te krijgen. In onze regio beperkt Stedin zich tot kleinverbruiksaansluitingen.
Opgewekt Houten zoekt voortdurend naar mogelijkheden om in weerwil van deze omstandigheden toch coöperatieve zonnedaken te ontwikkelen. Punt is dat deze installaties een netaansluiting nodig hebben, en maar een beperkt gedeelte produceren (namelijk als de zon schijnt). Een van de opties zou kunnen zijn, opgewekte energie niet direct aan het net te leveren maar tijdelijk op te slaan. Op het moment dat de installatie niet produceert zou de overdag opgewekte energie dan kunnen worden doorgestuurd naar het net.
Klinkt logisch, en hoe moeilijk kan het zijn? Veeg teken is o.a. dat er nog nauwelijks referentieprojecten zijn, en dan alleen uit de goede tijd (voordat netcongestie zich voordeed). Uit een rondje onder deskundigen en in onderzoeksrapporten blijkt dat batterijopslag nog in de kinderschoenen staat. Het wordt toegejuicht dat energiecoöperaties de mogelijkheden van batterijen voor zon- en windprojecten verkennen. Maar dat gaat vergezeld van het advies om zich goed te laten voorlichten.
De markt voor batterijen is nieuw en aan het begin van zijn ontwikkeling. Er zijn nog geen grootschalige resultaten of bewezen verdienmodellen die als voorbeeld voor een coöperatief project kunnen dienen. Ook de contracten in de markt zijn nog niet gestandaardiseerd. De overheid probeert de ontwikkelingen te stimuleren met gerichte subsidie, maar heeft batterijen nog niet opgenomen in de SCE- en SDE++regelingen. Batterijopslag lijkt een logisch onderdeel van de energievoorziening van de toekomst. Maar het gaat nog even duren voordat coöperatieve batterijopslag gewoon rond te rekenen en daarmee financierbaar is.
Verdiepende achtergrondinformatie staat in een presentatie ‘Opslag, waarom en wanneer interessant…’ van Coöperatie Energie van Utrecht uit maart 2025. Daarnaast is er onafhankelijke informatie beschikbaar op de website van Hier Opgewekt in het artikel Zijn batterijen voor lokale energieprojecten een goed idee? van april 2023. Zie ook dit artikel.
