Nieuwe energiewet is mijlpaal voor energiecoöperaties!
De Tweede kamer heeft met brede steun ingestemd met de nieuwe energiewet. De nieuwe wet bevat belangrijke bepalingen voor de positie van energiecoöperaties. Zo moet een energiegemeenschap democratisch zijn ingericht, wordt energie delen gefaciliteerd en krijgt de doelstelling van 50% lokaal eigendom een wettelijke basis. Hiermee hebben lokale energiegemeenschappen een aparte positie en rol gekregen in de energiemarkt, naast andere belangrijke spelers zoals energieleveranciers, producenten en netbeheerders. De wet moet nog door de Eerste Kamer, maar gezien de brede steun in de Tweede Kamer lijkt dit geen probleem.
Lokale energietransitie wordt beter geregeld
Op dinsdag 4 juni 2024 werd er gestemd door de Tweede Kamer over de energiewet. De nieuwe wet neemt de Europese regels voor elektriciteit en gas mee en bevat belangrijke bepalingen voor de transitie naar schonere en hernieuwbare bronnen van energie. Met de nieuwe regelgeving worden consumenten beter beschermd, komen er meer mogelijkheden om het stroomnet flexibel te gebruiken en kunnen energiegemeenschappen eindelijk een gelijkwaardige positie innemen in de energiemarkt en energie met elkaar delen. Onze koepelorganisatie Energie Samen heeft zich hiervoor jarenlang ingezet, met onder andere als resultaat dat de volgende amendementen zijn aangenomen:
- Democratische versterking van lokale energiegemeenschappen
In het conceptwetsvoorstel werden energiegemeenschappen al benoemd, maar door de aanname van het mede door Energie Samen opgestelde amendement wordt nu goed verankerd dat een energiegemeenschap democratisch is. De Nederlandse overheid moet van Europa een faciliterend kader maken voor hernieuwbare energiegemeenschappen. De wet stelt nu dat voor een lokale hernieuwbare energiegemeenschap gelijk stemrecht vereist is. - Energie delen wordt nu wettelijk mogelijk
Tot op heden was het lokaal delen van duurzame energie niet geregeld en was de wet vooral gericht op leveranciers, producenten en netbeheerders. Met de nieuwe wet komt hierin verandering en wordt ook lokaal energie delen wettelijk mogelijk. Dit is een nieuwe afslag in de marktordening die burgers een duidelijke rol geven in de energiemarkt. Lokale producenten en afnemers kunnen nu zelf opgewekte energie binnen een energiegemeenschap delen onder eigen te bepalen voorwaarden. Vooralsnog moet alle leden nog wel bij dezelfde coöperatieve leverancier zitten, maar er wordt aan gewerkt om dit te verruimen. Energie delen leidt tot een stabielere kostprijs, helpt energiearmoede te voorkomen en creëert meer draagvlak voor de energietransitie. - Motiveringsplicht 50% lokaal eigendom
Het voorstel van Energie Samen was om een resultaatverplichting voor 50% lokaal eigendom op te nemen in de wet. Dit is niet overgenomen. Wel is er een amendement aangenomen, waarin is bepaald dat gemeenten en provincies in een verordening kunnen vastleggen dat een ontwikkelaar van wind- of zonprojecten moet motiveren welke inspanningen er zijn verricht om 50% lokaal eigendom te realiseren. Een gemeente kan sancties opleggen als hier niet of onvoldoende aan is voldaan. Dit is uniek, want dit betekent dat het streven naar 50% lokaal eigendom uit het klimaatakkoord nu een wettelijke basis heeft.
Terecht trots op resultaat
Siward Zomer, voorzitter van Energie Samen, is terecht trots op het bereikte resultaat: “Hoewel wij in Europa één van de laatste landen zijn die deze Europese regels hebben geïmplementeerd, lopen we nu juist voorop door het invullen van het democratische karakter van hernieuwbare energiegemeenschappen. Wij zijn nu ook het eerste land in Europa dat energie delen door energiegemeenschappen mogelijk maakt in combinatie met een mogelijkheid van gemeenten om energiegemeenschappen in positie te brengen met de nieuwe wettelijke basis voor 50% lokaal eigendom in de wet. Dit maakt mij enorm trots op al onze leden die deze rol in de laatste jaren hebben ingevuld en die nu dus wettelijk verankerd is.”
